Σε συνέχεια της εκδήλωσης της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων Α.Ε. (ΕΑΤΕ, πρ. ΤΑΝΕΟ) και της Ειδικής Γραμματείας Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού (Foresight) της Προεδρίας της Κυβέρνησης που πραγματοποιήθηκε κατά της διάρκεια της 86ης ΔΕΘ στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης MOMuS, παρουσιάστηκαν στη Θεσσαλονίκη (29 Σεπ. – 1 Οκτ. 2022) στα πλαίσια των εκδηλώσεων της BEYOND 4.0, τα αποτελέσματα προόρασης (foresight) για τα πιθανά σενάρια εξέλιξης στην Ελλάδα για την Έρευνα, την Τεχνολογία και την Καινοτομία μέχρι το 2035.
Αρωγοί σε αυτήν την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα νοητική “άσκηση” ήταν η Έδρα UNESCO on Futures Research, που φιλοξενείται στο Δίκτυο ΠΡΑΞΗ του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), σε συνεργασία με την Ειδική Γραμματεία Foresight της Προεδρίας της Κυβέρνησης και η ΕΑΤΕ που υποστήριξε και συντόνισε τη διαδικασία.
Στη μελέτη συμμετείχαν άτομα από τον χώρο των startups, των funds, της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας, της Πολιτείας, αλλά και άτομα που εργάζονται σε προγράμματα καινοτομίας με μαθητές, ουσιαστικά οι άνθρωποι που αναμένεται να λειτουργήσουν ως καταλύτες για να δημιουργηθούν οι νεοφυείς επιχειρήσεις του 2035.
Σε ό,τι αφορά ειδικότερα τα τέσσερα σενάρια που παρουσιάζει η έρευνα για τις πιθανές εικόνες του μέλλοντος στην Ελλάδα του 2035, το πρώτο φέρει την ονομασία «η αγκυροβολημένη κιβωτός» και αντιπροσωπεύει έναν κλειστό κόσμο που προβλέπει ισχυρή αειφορία και λιγότερη ανοιχτή οικονομία, με ενδεχόμενη μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση από ένα εισβολικό φυτοπαθογόνο και επιχειρηματικές προκλήσεις στους τομείς της αειφορίας, του ενεργειακού εφοδιασμού, της κυκλικής οικονομίας, των τροφίμων και της γεωργίας. Στο δεύτερο σενάριο, τον «κατάφυτο φάρο», ο κόσμος περιγράφεται απελευθερωμένος, ενώ η αειφορία και η αξία του περιβάλλοντος βρίσκονται πολύ υψηλά, μαζί με ένα αρκετά φιλελεύθερο πολιτικό σύστημα. Στο σενάριο περιγράφεται μια κλιματική κρίση που επηρεάζει και τη νότια Ευρώπη, γεγονός που δημιουργεί επενδυτικές ευκαιρίες στον ενεργειακό εφοδιασμό, στην κυκλική οικονομία και στη βιοτεχνολογία. Στο τρίτο σενάριο, την «κλυδωνιζόμενη σχεδία» κυριαρχεί η ανοιχτή οικονομία, ωστόσο το περιβάλλον δεν αποτελεί προτεραιότητα και εκεί περιγράφεται μια νέα πανδημία με ευκαιρίες στους τομείς των φαρμακευτικών προϊόντων, της τεχνολογίας υγείας, της κυκλικής οικονομίας και των τεχνολογιών blockchain. To τέταρτο σενάριο, με την ονομασία «το ομιχλώδες οχυρό», προβλέπει μια Ελλάδα όπου η οικονομία λειτουργεί με όχι τόσο φιλελεύθερους τρόπους και το περιβάλλον υποφέρει. Σε αυτό προκύπτουν νέες ενεργειακές κρίσεις με επερχόμενες αλλαγές στο γεωπολιτικό περιβάλλον και οι επενδυτικές ευκαιρίες είναι ο τουρισμός, οι δημόσιες σχέσεις, οι τεχνολογίες επαυξημένης πραγματικότητας και blockchain και οι τομείς άμυνας και ασφάλειας.
Σημειώνεται ότι, τα σενάρια δεν αποτελούν προβλέψεις, καθώς το σύστημα είναι δυναμικό και οι ενναλακτικές που είναι διαθέσιμες αλλάζουν ή μεταβάλλονται συνεχώς. Ωστόσο, τα σενάρια αναδεικνύουν μεγα-τάσεις (mega trends) και βοηθούν να αντιμετωπίσουμε την πολυπλοκότητα και την αβεβαιότητα σε ένα πιο δομημένο πλαίσιο. Τα εναλλακτικά σενάρια της σχετικής έρευνας παρουσιάζουν 4 διαφορετικές εξίσου πιθανές εκδοχές του μέλλοντος και προβάλουν σειρά προκλήσεων και ευκαιριών που απαιτούν παρακολούθηση.
Συμπερασματικά : όλα τα σενάρια συντείνουν στο εξωτερικό ενδιαφέρον που παρουσιάζουν οι τομείς της Αειφορίας, της Κυκλικής οικονομίας, της Ενέργειας, του Blockchain, και της Επαυξημένης Πραγματικότητας (Augmented Reality), τομείς που συμβαδίζουν σε μεγάλο βαθμό με την τρέχουσα προτεραιοποίηση και στρατηγική της ΕΑΤΕ. Τέλος, καθώς περιγράφουν διαφορετικές μορφές που μπορεί να λάβει το περιβάλλον καινοτομίας και αντιστοίχως οι στρατηγικές των κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών (venture capital & private equity), επιτρέπουν στην ΕΑΤΕ να παρακολουθεί και να παρεμβαίνει αποτελεσματικά στη διαμόρφωση μιας δυναμικής και ανθεκτικής στρατηγικής.
Μπορείτε να δείτε όλη την παρουσίαση της έρευνας, παρακάτω :